1928- yilning 25- oktabrida Turkiston tizma tog'lari
etagida joy-lashgan bahavo va xushmanzara Kengkoi qishlog'idagi o'ziga to'q
cho'ponlardan birinikida o'g'il tug'ildi. Qishloq atrofidagi tog'-u tosh,
daraxt-u jondorlar Turkiston tog'lari singari qadimiy, mangulikka daxldorday
edi. Soy ming yillardan beri oqar, buloq sanoqsiz davrdan buyon qaynab yotar,
shoxlari tarvaqaylagan archalarning yoshlari ham asrlar bilan o'lchanardi.
Qodir cho'pon oilasida uchin-chi o'g'il bo'lib dunyoga kelgan Pirimqul juda
serzavq, tiyrak va qiziquvchan bo'lib o'sdi. Tabiatning beqiyos ulug'vorligi
xayolchan bolaning o'ylarini bezovta qilar, uni atrofiga hayrat bilan qarashga
undardi.
1930- yilda uning otasi quloqi sifatida besh yilga
surgun qilindi va oilasidagilarning bor mulki: ustlaridagi kiyim-u
ko'rp'a-to'shagigacha tortib olindi. Bo'lajak yozuvchi zo'ravonlikning
«ta'mi»ni juda erta totib ko'rdi. Maktabda yaxshi o'qidi, ammo quloqning bolasi
bo'lgani uchun mukofotlardan mahrum edi. Bu hoi uni tezroq ulg'aytirdi.
Tirikchilikning tuganmas va yoqimsiz tashvishlari Pirimqul zimmasiga juda erta
tushdi. Urush yillarida kolxozda ishladi. Yosh bo'lsa ham Pirimqul savodli,
boshqalarga nisbatan hisobdonroq edi. Keyinroq yo'l qurilishida mehnat qildi.
Bir muddat Bekoboddagi me tallurgiya zavodida ham ishlab ko'rdi. 1951- yilda Toshkent dorilfununining
sharqshunoslik fakultetini bitirdi. Moskvada aspiranturani o'tadi.
Bilimga tashna P. Qodirov 1954-yilda Abdulla Qahhor
ijodi yuzasidan dissertatsiya yoqlab, filologiya fanlari nomzodi ilmiy darajasini
oldi.
Pirimqul Qodirovning dastlabki kitobi — «Studentlar»
chop etilganida muallifning o'zi hali talaba edi. Keyin u «Uch ildiz», «Qora
ko'zlar», «01mos kamar», «Yulduzli tunlan>, «Avlodlar dovoni* I singari
romanlar, «Qadrim», «Meros», «Erk», «Akramning sarguzashtlari», «Yayra
institutga kirmoqchi», «Najot» singari qissalar va ko'plab dolzarb mavzularda
pishiq hikoyalar yozib, elning taniqli yozuvchisiga aylandi.
P. Qodirovning ilmiy asarlari ham o'zbek
adabiyotshunosligi taraqqiyotida o'ziga xos o'rin tutadi.
Abadiy tog'lar bag'ridan maskan topgan qishloq
bag'rida tug'ilib o'sgan adib millatning abadiyligini aks ettiruvchi
mavzularga' ko'p murojaat qiladi.
Turkiston Rossiya tomonidan bosib olinganidan to
O'zbekiston o'z mustaqilligiga erishguniga qadar o'tgan davr mobaynida xalqimiz
o'z tarixidan ataylab ajratib kelindi. Milliy tariximizning yorqin sahifalarini
bezagan shaxslar qonxo'r, bosqinchi, ybvuz deb aytildi. Shu tariqa xalqqa
sening o'tmishing yo'q edi, kelajakdagi ozod va mustaqil hayoting ham amalga
oshmaydigan orzu degan xulosa singdirilishi kerak edi.
P. Qodirov buni tushunib yetgan va o'z xalqining
shonli farzandlari haqida badiiy asarlar yaratishga o'zida kuch topa olgan
dastlabki o'zbek adiblaridan biridir. U qariyb yigirma yil mobaynida boburiylar
saltanati tarixini badiiy aks ettirishga harakat qildi. Shu niyatning mahsuli
sifatida uning mashhur romanlari: «Yulduzli tunlan> va «Avlodlar dovoni»
paydo bo'ldi.
«Yulduzli tunlar romani o'z yurtidan, o'z taxtidan
ayrilgan shaxs — shoir va shoh Bobur Mirzoning murakkab taqdirini aks
ettirishga bag'ishlangan bo'lsa, «Avlodlar dovoni»da Hindistonda buyuk Bobur
tomonidan asos solingan boburiylar saltanatining Humoyun, Akbarshoh va boshqa
namoyandalari qismati tasvir etiladi.
Pirimqul Qodirovning tarixiy asarlari o'quvchilarni
ajdodlarimizning buyuk ishlari bilan tanishtiradi, ularning maqsadlarini,
armonlarini, intilishlarini tushunishga o'rgatadi, buyuk vatandoshlarimizdan
faxrlanish tuyg'usini shakllantiradi. Faxrlanadigan millatdoshlari bor millat,
faxrlana oladigan farzandlari bor millat o'z istiqbolining egasi bo'ladi.
